Tüketici Yasası'ndaki bazı eksiklikleri gidermek ve tüketiciyi korumaya yönelik önlemleri artırmak amacıyla hazırlanan yasa tasarısı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, bazı kavramları yeniden tanımlarken, yeni yapılanmalarda getiriyor.

AYIPLI MAL

AB mevzuatına uyum dikkate alınarak hazırlanan tasarıya göre, ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen ve standardında veya teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar, "ayıplı mal" kabul edilecek.

AYIPLI MALA TAZMİNAT

Tüketici, malın teslimi tarihinden 30 gün içinde ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlü olacak. Bu durumda tüketici sözleşmeden dönme de dahil değiştirme, ayıp oranında indirim, ücretsiz onarım isteyebilecek. Ayrıca ayıplı malın kullanımından kaynaklanan ölüm, yaralanma, zarar gibi hallerde tazminat da isteme hakkına sahip olacak. Satıcı, tüketicinin seçtiği talebi yerine getirmekle yükümlü olacak.

Satıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici, ithalatçının yanı sıra kredi veren de ayıplı maldan ve bu malın neden olduğu zararlarla tüketicinin seçimlik haklarından da müteselsilen sorumlu tutulacak. Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldıramayacak.

Ayıba karşı sorumlu tutulanlar, daha uzun süre ile sorumluluk üstlenmemişlerse, ayıplı mal ve bunun zararlarından, malın tüketiciye tesliminden itibaren 2 yıllık zaman aşımına tabi olacak. Konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallarda bu süre 5 yıl olarak uygulanacak. Ancak, satılan malın ayıbı satıcının ağır kusuru veya hile ile tüketiciden gizlenmişse zamanaşımından yararlanılamayacak. Ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar hakkında bu yükümlülükler geçerli olmayacak.

SATIŞTAN KAÇINAMAMA

Satışa sunulacak ayıplı malın üzerine ya da ambalajına "özürlüdür" ibaresi bulunan etiket konulacak, tüketiciye verilen fatura, fiş ya da satış belgesinde malın ayıplı olduğu belirtilecek.

Tasarı, ayıplı malda satıcıya, kredi verene ve tüketiciye getirilen hak ve yükümlülüklerin aynısını "ayıplı hizmet" içinde getiriyor.

Satıcı, üzerinde "satılık değildir", "numunedir" ibaresi bulunmayan ancak teşhir edilen bir malın satışından kaçınamayacak. Bir malın satışı, diğer bir malın satın alınması koşuluna bağlanamayacak. Hizmet sağlamada da haklı bir sebep olmadan kaçınılamayacak.

HAKSIZ ŞART

Satıcı veya sağlayıcının, tüketiciyle müzakere etmeden tek taraflı olarak, iyi niyet kuralına aykırı olarak tüketicinin aleyhine neden olabilecek şekilde koyduğu haksız şart, tüketici için bağlayıcı olmayacak. Önceden hazırlanmış standart sözleşmelerdeki şart, tüketiciyle müzakere edilmemiş şart sayılacak.

TAKSİTLE SATIŞ

Taksitli satışlarda senetler her taksit için ayrı düzenlenecek.Tüketici borçlandığı toplam miktarı önceden ödeme imkanına sahip olabildiği gibi birden fazla taksit de ödeyebilecek. Bu durumda ödenen miktara göre faiz indirimi yapılacak.

Satıcı, birbirini izleyen en az iki taksitin ödenmemesi ve kalan kısım satış bedelinin en az onda biri olması halinde kalan borucun tümünün ödenmesini isteyebilecek. Ancak, en az bir hafta süre vermekle yükümle olan satıcının bu hakkı kullanabilmesi için kendisine düşen bütün yükümlülükleri yerine getirmiş olması koşulu aranacak.

KAMPANYALI SATIŞLAR

Tüketicinin korunmasına ilişkin yasada değişiklik yapan tasarı, kampanyalı ve kapıdan satışlar ile tüketeci kredisi ve kredi kartı ile yapılan satışlarda tüketici lehine düzenlemeler getiriyor.

Kampanyalı satışlarda, kampanyadan ayrılmaya karar veren tüketicinin ödediği miktar, mal veya hizmetin teslim tarihini geçmemek kaydıyla tüketiciye geri verilecek.

Sözleşmede aksi belirtilmedikçe, ön ödemeli satışlarda ön ödeme tutarı mal veya hizmetin satış bedelinin yüzde 40'ından fazla olamayacak.

Kampanyalı satışlarda malın teslim ya da hizmetin ifa süresi 12 ayı aşamayacak.

Tüketicinin ödemeye ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde malın teslimi veya hizmetin ifası, ödemenin bitimini takip eden bir ay içinde yapılacak.

KAPIDAN SATIŞLAR

Kapıdan satışlarda satıcı ve tüketicinin haklarıyla yükümlülüklerini de düzenleyen tasarıya göre tüketici, malın tesliminden itibaren 7 gün içinde malı kabul etmek veya hiçbir yükümlülük altına girmeden ve gerekçe göstermeden reddetmek hakkına sahip olacak. Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren başlayan bu süre içinde satıcı alıcıdan hiçbir şey talep edemeyecek. Satıcı, cayma bildirimi kendisine ulaştığı andan itibaren 20 gün içinde malı geri alacak.

İNTERNETTEN SATIŞ

Yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak yapılan "mesafeli sözleşmeler"de, satıcı yükümlülüğünü ayıpsız olarak 30 gün içinde yerine getirecek. Tüketicinin cayması durumunda satıcı, bildirimin kendisine ulaşmasından itibaren 10 gün içinde  aldığı bedeli, kıymetli evrakı, tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi iade etmekle yükümlü olacak.

TÜKETİCİ KREDİLERİ

Tüketici kredileri için yapılan sözleşmelerde, tüketicinin bütün yükümlülükleri ve geri ödememesi halinde karşılaşacağı yaptırımlar açıkça belirtilecek.

Tüketici birbirini izleyen en az 2 taksiti ödemede temerrüde düşmesi halinde, kredinin kalan kısmının tümü talep edilebilecek. Asılborçluya başvurulmadan kefilden borcun ifası istenemeyecek.

Tüketicinin borcunun toplamını ya da birden çok taksitini aynı anda ödemesi halinde faiz ve komisyon indirimi yapılacak. İndirim oranını Sanayi ve Ticaret Bakanlığı belirleyecek.

Mal ya da hizmet alımına bağlı olarak verilen kredilerde mal ya dahizmetin tüketiciye zamanında verilmemesinden kredi veren de sorumlu olacak.

Kredi veren, ödemeleri bir kıymetli evraka bağlayamayacak ya da krediyi kıymetli evrak olarak teminat altına alamayacak.

KREDİ KARTLARI

Tasarıya göre, kredi kartı ile mal ve hizmet alımında faiz artırımı 30 gün önceden tüketiciye bildirilecek. Artırılan faiz oranı geriye dönük olarak uygulanamayacak.

Mal veya hizmet alımının kredi kardı ile satın alındığı durumlarda tüketiciden komisyon veya benzeri isim altında ilave ödeme bulunması istenemeyecek.

KAMPANYA 30 GÜNDE SONUÇLANACAK

Tüketicinin Korunmasına İlişkin Yasada tüketiciler lehine değişiklik öngören ve bugün TBMM Başkanlığı'na sunulan yasa tasarısı, gazetelerin aynı anda beşten fazla ürünün kampanyasını yapamamalarını öngörüyor.

Tasarıya göre, süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen kampanyalarda aynı anda beşten fazla ürün veya hizmetin konu edildiği kampanyalar düzenlenemeyecek, kampanya süresi 120 günü geçemeyecek. Süreli yayın kuruluşu, kampanyaya ait reklam ve ilanlarda, kampanya konusu mal veya hizmetin Türkiye genelinde teslim ve ifa tarihlerine ilişkin programı ilan etmek ve kampanya konusu mal ve hizmetin teslim ve ifasını, kampanyanın bitiminden itibaren 30 gün içinde yerine getirmek zorunda bulunacak.

KAMPANYA NEDENİYLE FİYAT ARTMAYACAK

Kampanya süresince süreli yayının satış fiyatı, ikinci ürün olarakverilmesi taahhüt edilen mal veya hizmet nedeniyle artırılamayacak.

Her türlü abonelik sözleşmelerine taraf olan tüketiciler, isteklerini satıcıya yazılı olarak bildirmek kaydıyla aboneliklerine tek taraflı son verebilecekler. Satıcı, tüketicinin aboneliğine son verme isteğini, yazılı bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibarenen geç 7 gün içinde yerine getirmekle yükümlü olacak.

Fiyat etiketlerinde malın üretildiği ülkenin yazılması zorunlu olacak. Ayrıca, fiyatı Bakanlar Kurulu, kamu kurum ve kuruluşları veyakamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları tarafından belirlenen mal ve hizmetlerin, bu fiyatın üzerinde satılması yasak olacak.

Garanti belgelerinin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca onaylanması zorunlu hale getiren tasarı, garanti süresini de en az 2 yıla çıkarıyor. Satıcı, garanti belgesi kapsamındaki malların, garanti süresi içerisinde arızalanması halinde, ı hiçbir ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlü olacak.

ÖRTÜLÜ REKLAM YASAĞI

Tasarı uyarınca, imalatçı ve ithalatçılar, sattıkları sanayi malları için yeterli teknik personel ve yedek parça stoku bulundurmakla yükümlü olacaklar.

Ticari reklam ve ilanlar Reklam Kurulu'nca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı olamayacak, örtülü reklam yapılamayacak.

Tüketici Konseyi'nde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü Başkanlığı, Türk Akreditasyon Kurumu, Büyükşehir Belediyeleri, TİSK, Türk Dişhekimleri Birliği, Türk Veteriner Hekimler Birliği, Türkiye Bankaları Birliği, TÜRSAB ve Türkiye Otelciler Birliği temsilcileri de bulunacak.

Değeri 300 milyon liranın altında olan uyuşmazlıklarda hakem heyetlerine başvuyuru zorunlu hale getiren tasarı, hakem heyetlerinin kararları üzerine Tüketici Mahkemeleri`nce verilecek kararların kesin olmasını hükme bağlıyor.

Tasarı, tüketicinin daha iyi korunabilmesi için tüketici örgütlerine de dava açma hakkı tanıyor. Tüketici örgütlerince açılacakdavalarda bilirkişi ücretleri Bakanlıkça karşılanacak.

Tasarı, öngörülen hükümlere aykırı hareket edilmesi halinde verilecek cezaları günün ekonomik ve sosyal şartlarını dikkate alarak artırıyor. Kampanyalı satışlarda vaat edilen ürünün hiç ya da zamanında teslim edilmemesi halinde para cezası verilmesini öngörülüyor. Tasarı 100 milyon liradan 50 milyar liraya kadar para cezı verilmesini hükme bağlıyor.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın yasal düzenlemelerin uygulanması için laboratuarlar kurabilmesi ve kurulmuş laboratuarlardan yararlanabilmesi de tasarıyla öngörülüyor.