Belediye Zabıtası,belediye ve mücavir alan sınırları içinde beldenin düzenini ve
belde halkının sağlık,selamet,refah ve huzurunu,yetkili organların bu amaçla
alacakları kararların yürütülmesini sağlamak ve korumakla;beledi suçların
işlenmesini önleyici tedbirleri almakla ve işlenen beledi suçların takip ve
araştırılması ile yükümlü özel bir kolluk gücüdür.
657 sayılı D.M.K'nun vaaz etmiş olduğu G.İ.H. sınıfı dışında özel bir Belediye
Zabıta sınıfı ihdas olunur.
Belediye Zabıtası personeli üniformalı olup,kıyafet ve teçhizatı İçişleri
Bakanlığınca hazırlanacak yönetmelikte belirlenir.Bu hususta yönetmelikte
öngörülen melbusat ve teçhizat alımı,temini ilgili belediyece sağlanır.
Her Belediyede ihtiyaca göre BELEDİYE ZABITA TEŞKİLATI kurulur.
Belediye Zabıta Teşkilatı Kadrosu; Belediye Zabıta Müdürü,Müdür
Yardımcısı,Zabıta Amiri,Başkomiser,Komiser,Komiser Yardımcısı ve Belediye Zabıta
Memuru'dur.
Belediye Zabıtasının görev ve yetki alanları Belediye Mücavir alanları sınırları
olup,Büyükşehir Olan yerlerde 3030 sayılı yasa hükümleri gereği belirlenen
alanlardır.
Her Belediyede Belediye Zabıta Teşkilatı hizmetin yoğunluğuna ve niteliğine göre
1500 ila 3000 kişiye bir memur isabet edecek şekilde ilgili Beledyece
kadrolandırılır. Belediye Meclisince kabul edilen kadro cetvelleri mahalli en
büyük mülki amirin onayı ile kesinleşerek uygulanır.
Belediye Zabıta Teşkilatı,doğrudan doğruya Belediye Başkanının ve Belediye
Şubelerine ayrılan yerlerde Şube Müdürlerinin emri altında bulunur.En büyük
Belediye Zabıta Amiri ,Zabıta Müdürü'dür.Şubelere ayrılan Belediyelerde ise en
büyük Zabıta Amiri, Merkez Zabıta Amiridir.
Belediye Zabıta hizmetlerinde süreklilik asıldır.Ulusal bayram,genel tatil ve
hafta tatili günlerinde ve günün 24 saatinde Zabıta hizmeti aksatılamaz.Çalışma
saatleri bu sürekliliği sağlayacak şekilde ve haftada 40 saati geçmemek üzere
ilgili Belediye Zabıtasının en yüksek dereceli amirinin teklifi ve Belediye
Başkanının onayı ile tespit olunur.Fazla çalıştırılan saatlere ait ücret
Belediye Meclisince Belirlenen Miktar üzerinden ödenir.
Belediye Zabıta teşkilatının çalışma saatleri iş yoğunluğuna göre haftada 40
saat kaydına bağlı olmaksızın en büyük Zabıta Amirinin teklifi üzerine Belediye
Başkanınca belirlenir.
Olağanüstü hal,savaş ve afet durumlarında Belediye Başkanı gerekli
gördüğünde,şartların gerektirdiği ölçüde izinleri tehir edebilir veya
kullandırmayabilir.
Günün 24 saatinde,hizmetin gereği olarak,çok zor koşullarda çalışma durumunda
olan Zabıta personelinin,hizmetin özelliği nedeniyle,emeklilik sürelerine her
yıl için 3(üç) ay fiili hizmet müddeti eklenir.Ayrıca bu hizmetlerle ilgili
olarak ne nam altında olursa olsun almakta ve alcak oldukları ücret emekli
keseneklerine yansıtılır.Bu madde hükmü,halen çalışmakta olanlara,göreve
başladıkları tarihten itibaren uygulanır.
Belediye Zabıtası peşin para cezalarını makbuz karşılığında tahsil etmeye
yetkilidir.
Belediye Zabıtasının,emir ve yasakları ihlal edenlere kimlik sorma yetkisi olup
istendiğinde derhal ibraz etme zorunluluğu vardır.
Belediye Zabıtası,yasal görevini yapmasına engel olanlar hakkında tutanak
düzenleyerek Cumhuriyet Başsavcılığına tevdi ile suç duyurusunda bulunur.
Belediye Zabıtası görev esnasında,karşılaştığı direnme veya saldırının
niteliğine ve derecesine göre etkisiz kılacak şekilde,kademeli olarak artan
nispette bedeni güç ve gerektiğinde kelepçe kullanır.
Belediye Zabıtasının saldırıya uğraması halinde meşru müdafa ile ilgili
olarak her türlü yasal hakları saklı olup;karşı gelenler Devlet Zabıtasına karşı
gelenler gibi ceza görür.
Belediye Zabıtası;Görev esnasında yardım gerektiren hallerde devlet zabıtasından
yardım ister.Devlet zabıtası derhal ve geciktirmeksizin yardım etmekle
yükümlüdür.
Belediye Zabıtasının atanmasında 657 sayılı D.M.K.'nun 48nci maddesinde yazılı
genel ve özel şartlar aranır.
Belediye memurluğu giriş sınavını kazananlardan Belediye Zabıtası kadrosuna
atanmak için müracat edenler tahsil durumuna göre tercih edilmek üzere koşulları
yasanın uygulama yönetmeliğinde belirlenir.
Belediye Zabıtasının atanmasını müteakip asaleti tasdik olmadan özel meslek
temel eğitimini alır.Bu eğitim sonucundaki sınavda başarılı olamayanların eğitim
durumlarına uygun Belediye içi başka kadroya atanması yapılır.
Belediye Zabıtası Belediye sınırları ile mücavir alan sınırları içinde
Belediyenin kendine bağlı işletmeleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait
işletmelerin gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin işlettikleri karayolu,demir
yolu ve deniz yollarında toplu taşım hizmeti veren tüm vasıtalarda beledi emir
ve yasaklarının araştırılması,takibi,tespiti ve cezalandırılması ile ilgili
görev ve yetkilerinin ifası bakımından günün 24 saati,hafta tatili günleri dahil
ücretsiz olarak seyahat etme hakkına sahiptirler.
Ücretsiz seyahat hakkının emekli teşkilat mensuplarına da uygulanacak şekilde
düzenleme yapılarak Kanunun (..... nci) maddesinde düzenlenmiş bulunan toplu
taşıma araçlarından ücretsiz seyahat edebilme hakkı sağlanır.
Belediye zabıtasına günün ve çağın gelişmeleri göz önünde bulundurularak mesleki
ve genel kültürü ile ilgili eğitim ve öğretim verilir.Diğer hususlar
yönetmelikte belirlenir.
a) Belediye Zabıtası personeli arasından münhal kadro bulunmak,yüksekokul
mezunu olmak,kadro derecesi uygu olmak,en az 3 yıl başarı ile Belediye Zabıta
Memurluğu yapmış olmak,657 sayılı Devlet Memurları Kanunu gereği sicil ve diğer
şartları uygun olanlar arasından Belediye Zabıtasının en büyük amirinin talebi
ve gerekli görüldüğünde Belediye Başkanı tarafından Belediyenin üst
görevlilerinden oluşturulacak en az 3 kişilik kurulun kararı üzerine başkanın
onayı ile yeterli görülenler Belediye Zabıta Komiser Yardımcısı olarak atanır.
b) Maddenin (a) bendinde aranan hususlar bir alt rütbede 3 yıl
başarı ile çalışmış olmak kaydıyla Müdür ve Müdür Yardımcıları hariç diğer
rütbelilerin atamalarında da uygulanır.
c) Yönetici konumunda bulunan Müdür ve Müdür Yardımcısı Kadrolarına
atamada Başkanın takdir yetkisi 657 sayılı Devlet memurları kanununun 68nci
maddesi hükmü mahfuz kalmak ve ayrıca Belediye Zabıta teşkilatında en az (1) bir
yıl ile (6) altı yıl arası müddetle rütbeli olarak başarılı hizmet yapmış olmak
koşulu ile atanması esastır.
d) Tahsil durumlarının yeterli bulunmaması halinde bir alt
tahsil durumu aranır.
Belediye Zabıtası,yasaların ve yetkili organların vereceği görevleri yerine
getirebilmek için Belediye sınırları ve mücavir alan içinde,karada ve
denizde,sabit veya mobil her türlü mekanlarda;
1- Umuma açık yerlere,kapalı olması gerekirken açık olduğu tespit edilen
yerlere,boşaltılması veya yıktırılması hususunda yetkili mercilerin karar veya
emirleri bulunan yapı,ev veya müesseselere girmeye,gerekli kontrolleri
yapmaya,sahip ve işletmecilerinden kontrol konusu ile ilgili belgeler istemeye
ve haklarında tutanak düzenlemeye,
2-Savaş ve doğal afetler halinde yardım veya ikaz maksadı ile zaman kaydına
tabii olmaksızın ev,dükkan ve müesseselere girmeye yetkilidir.
3- Bu kanunda belirtilen görevler dışında diğer özel kanunların ve bu kanunun
uygulama yönetmeliğinin Belediye Zabıtasına verdiği görevleri ifa eder.
Büyükşehir Belediyesi yönetimi olan yerlerde Belediye Zabıtasının hizmet,eğitim
ve koordinasyon ile ilgili uygulama kararlarını almak ve uygulamakla yetkili
Zabıta Daire Başkanlığı kadrosu ihdas olunur.Eğitim ve hizmet ile ilgili
uygulamalar 3030 sayılı kanunun uygulama yönetmeliğinde yapılacak düzenlemelerle
belirtilir.
Bu kanunun uygulanması ile ilgili yönetmelik bu kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten (6) altı ay içinde hazırlanarak uygulamaya konulur.Uygulamaya
konuluncaya kadar 15-Temmuz-1969 tarih ve 13249 sayılı resmi gazetede
yayınlanmış bulunan Belediye Zabıta Personel Yönetmeliği hükümleri
uygulanır.
Diğer kanunların bu kanuna aykırı olan hükümleri kaldırılmıştır.
Bu kanunun uygulanmasını göstermek amacıyla İç işleri Bakanlığınca Yönetmelik
düzenlenir.
Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
